اصول نگهداری گل و گیاه

برای دستیابی به نتیجه بهتر لازم است هنگام شخم زدن خاک، مقداری «مواد ارگانیک» نیز به آن بیفزاییم تا خاک به منبع تغذیه ای مناسبی نیز تبدیل شود، به همین منظور می توان از کمپوست، کودهای کهنه که معروف ترین شکل آن کود حیوانی است، خاک برگ، تورب و یا کودهای شیمیایی (کودهای بسته بندی شده) استفاده کرد.

برای افزودن کود، بهترین زمان افزودن، پس از شخم اولیه است، به این ترتیب که پس از شخم نخست، بین ۳ تا ۴ اینچ (۱/۱۰ تا ۶/۷ سانتی متر) از سطح خاک را با کود (یکی از انواع کودها) پوشانده و سپس بار دیگر خاک را شخم زد تا به این وسیله خاک کاملاً با کود مخلوط شده و فاصله ۱۰ تا ۱۲ اینچی (۳۰-۲۵ سانتی متر) سطح خاک کاملاً با خاک مخلوط شده با کود پوشیده شود. بهتر است برای ایجاد تخلخل بیشتر در خاک، اندکی خاک رس سبک نیز به خاک افزوده شود تا به این ترتیب اولاً تخلخل خاک افزایش یافته و ثانیاً امکان نگهداری آب در خاک بالا برود تا مواد مغذی به سرعت با آب شسته نشود.پس از انجام این تمهیدات، خاک برای کاشت هر نوع گیاه مهیاست.

۲) انتخاب گلدان و قوطی

اغلب گل ها و گیاهانی که می شناسیم، در گلدان یا قوطی های ویژه کاشت گیاهان- قوطی های پلاستیکی ویژه کاشت گیاهان آپارتمانی- نیز رشد می کنند.

بهترین نوع این قوطی ها یا گلدان ها، انواعی است که در انتها یا کنار آنها منفذی برای تخلیه آب اضافی وجود دارد. این منفذ نه تنها باعث تخلیه آب اضافی می شود، بلکه هوا نیز از طریق این منفذ وارد بخش های انتهایی گلدان شده و تهویه بخش های انتهایی گلدان نیز به خوبی انجام می شود و از کپک زدن ریشه و خاک و مرگ تدریجی گیاه نیز جلوگیری می شود؛ به علاوه این که فضای کوچک این گلدان ها و قوطی ها، نیازمند تهویه بیشتر است.

برای کاشتن هر نوع گل و گیاه در گلدان یا قوطی لازم است تا قبل از هر کاری در انتخاب گلدان یا قوطی دقت کنیم به این ترتیب که

- گلدان یا قوطی باید منفذی در بخش انتهایی، برای تخلیه آب اضافی و تهویه داشته باشد.

- بهتر است گلدان از نوع گلدان سفالی لعاب دار باشد تا گل و گیاه آب کمتری از دست بدهند.

- استفاده از گلدان ها یا قوطی ها با رنگ روشن عاملی جهت کاهش تبخیر آب به ویژه در فصل تابستان است.

- گلدان یا قوطی باید متناسب با اندازه و نوع گل و گیاه انتخاب شود.

برای کاشتن گل و گیاه در باغچه، هیچ نوع محدودیتی جز استفاده از خاک خوب، وجود ندارد.

۳) کاشت گل و گیاه

کاشت گل و گیاه را با ریختن خاک خوب تهیه شده- در نکات قبل ذکر شد- در قوطی یا گلدان آغاز کنید به این ترتیب که سه چهارم قوطی یا گلدان را پر کنید، سپس گل یا گیاه مورد نظر را با دقت، بدون قطع شدن یا آسیب به ریشه ها و ریشه چه ها، داخل گلدان یا قوطی بگذارید. توجه کنید گل ها را با فاصله کمتری نسبت به زمانی که آنها را در باغچه می کارید در گلدان یا قوطی بکارید، چرا که اندکی درهم رفتگی ریشه ها، باعث انسجام بیشتر بافت خاک و ثبات بیشتر ریشه گل ها در خاک گلدان یا قوطی می شود.

برای نظم بخشیدن به کاشت گل ها، بهتر است گیاهان یا گل های پایه بلند را در مرکز گلدان یا قوطی کاشته و انواع پایه کوتاه را در کنار یا به صورت مدور در اطراف آن بکارید؛ گیاهان رونده را نیز در لبه های- کناره ها- گلدان یا قوطی کاشته و سپس یک سوم باقی مانده گلدان یا قوطی را از خاک پر کنید تا خاک به یک اینچی (۵/۲ سانتی متری) لبه گلدان یا قوطی برسد: سپس با اندکی فشار دست، خاک اطراف هر گل را محکم کنید و پس از آبیاری، قوطی یاگلدان را در مکان مناسب قرار بدهید. میزان نیاز گل ها و گیاهان به آفتاب از مهم ترین عوامل برای انتخاب مکان مناسب جهت نگهداری گلدان یا قوطی است.

۴) حفاظت از گل ها و گیاهان

گل ها و گیاهان کاشته شده در قوطی یا گلدان، سریع تر از گیاهان باغچه خشک و بی آب می شوند؛ این مسأله به ویژه در روزهای گرم تابستان و روزهای اولیه کاشت گل در قوطی یاگلدان نمود بیشتری دارد، اما گاهی فقط سطح خاک قوطی یا گلدان خشک شده و بخش های پایین تر، خشک نیستند که به این ترتیب با آبیاری و ته نشین شدن آب در بخش های انتهایی- با وجود منفذ خروجی در انتهای گلدان یا قوطی- تنفس ریشه مختل شده و گیاه به تدریج خشک می شود. بنابراین برای جلوگیری از این اتفاق، استفاده از «ژل های نگهدارنده آب» بسیار مناسب است. این ژل ها در هنگام آماده سازی خاک، به خاک افزوده می شوند.

یکی دیگر از نکات مهم جهت نگهداری صحیح گل ها و گیاهان، کود مناسب و کوددهی به موقع گیاهان گلدانی است، چرا که این نوع گیاهان در هر بار آبیاری بخشی از مواد مغذی موجود در خاک خود را از دست می دهند. چون مواد مغذی خاک همراه با آب خارج شده از منفذ انتهایی قوطی یا گلدان، خارج می شوند، بنابراین لازم است این کمبود به سرعت جبران شود که کوددهی یکی از این راه هاست.

علاوه بر کود دادن، استفاده از «پودرهای مغذی» و تهیه محلولی متناسب از آنها نیز شیوه ای راهگشاست. از این محلول ها می توان ماهی یک بار در فصل بهار و یک هفته در میان در فصل تابستان استفاده کرد و همراه با آبیاری گل ها، از این محلول ها استفاده کرد. توجه کنیم که با افزایش دفعات آبیاری، میزان دفع مواد مغذی نیز افزایش می یابد، بنابراین با بالا رفتن دفعات آبیاری، باید استفاده از این محلول ها نیز افزایش یابد. به یاد داشته باشیم گیاهان پیازدار (مانند سنبل، لاله، نرگس)، گیاهان چندساله (مثل پامچال) و درختچه ها کمتر از انواع دیگر نیاز به کوددهی و تغذیه دارند.

هرس کردن یکی دیگر از نیازهای ضروری گیاهان به ویژه گل ها و گیاهان آپارتمانی است. بنابراین پس از پایان زمان گل دهی، لازم است تا گیاهان و گل ها کاملاً هرس شوند تا برای گل دهی مجدد آماده شوند. گیاهان یک ساله نیز پس از گلدهی باید به سرعت از خاک خارج شوند تا مواد مغذی خاک را بیهوده مصرف نکنند؛ پس از خارج کردن گیاهان یک ساله، مخلوط کردن اندکی کود به خاک قبلی، خاک را برای کاشت گیاهان جدید آماده می کند.

۵) چند نکته تکمیلی

برای حفاظت از گل ها و گیاهان در برابر باد بهتر است قوطی یا گلدان در معرض باد شدید قرار نگیرد. اما اگر این امکان وجود نداشت، استفاده از «قیم» مناسب است.

قیم باید به دقت داخل خاک ثابت شود تا خود عاملی جهت شکستن ساقه گیاه نباشد. برای این منظور لازم است پس از محکم کردن قیم داخل خاک، با استفاده از نوار پلاستیکی و پیچیدن آن به دور ساقه و قیم به صورت هشت انگلیسی (۸)، قیم را به ساقه متصل کنید؛ گره نوار پلاستیکی نیز نباید باعث آسیب به ساقه شود بنابراین گره باید به ملایمت زده شود؛ شکل ویژه پیچیدن نوار به دور ساقه و قیم، به خوبی ساقه را به قیم متصل می کند و نیازی به گره محکم نیست.

با رشد گلها و گیاهان لازم است تا مکان آنها نیز تغییر یابد. برای این منظور با تهیه خاکی مناسب و سپس جابه جایی گل از گلدان قبلی (با شکستن گلدان قبلی یا ایجاد چهار شکاف عمودی در اطراف گلدان پلاستیکی یا قوطی پلاستیکی که باعث کاهش آسیب به ریشه گل یا گیاه می شود) به گلدان یا قوطی بزرگتر می توانید به نیاز جدید گل و گیاه پاسخ دهید؛ بهترین زمان تعویض مکان گل ها، پیش از فرارسیدن فصل بهار و بیدار شدن گلهاست.

و در نهایت این که نور آفتاب، تغذیه مناسب، آبیاری صحیح و هرس کردن به موقع گل ها و گیاهان چهار عامل عمده جهت سلامت و رشد مناسب انواع گل ها و گیاهان است... همواره سبز باشید.